Analiza matematike ėshtė njė studim rigoroz llogaritjesh. Njė njehsim i tillė mund tė mendohet si matematika e tė pafundmeve, e si e tillė Analiza Matematike shpesh renditet si njė nga arritjet mė tė mėdha, mė tė fuqishme dhe nga krijimet mė tė thella tė mendjes njerėzore. Njehsimi diferencial pėrfshin njė periudhė gati 2500 vjeēare, duke filluar me Pitagorėn, deri sa vijmė nė shekullin e nėntėmbėdhjetė kur u hodhėn bazat e para reale e tė qėndrueshme tė njehsimit diferencial. Gjatė shekujve shtatėmbėdhjetė dhe tetėmbėdhjetė njehsimi diferencial mori njė zhvillim tė madh duke u bėrė njė mjet i fuqishėm pėr tė pėrshkruar fenomenet e fizikės, lėvizjen e planetėve, lėvizjet valore, si dhe ligjet e elektrodinamikės. Kjo periudhė karakterizohet nga njė emergjencė e pothuajse te gjitha koncepteve me tė cilėt ndeshemi sot nė ēdo tekst tė njehsimit diferencial.
Por nėse njehsimi diferencial filloi tė marrė jetė nė shekujt e XVII dhe XVIII, ai hodhi rrėnjė tė forta dhe pėsoi njė revolucion tė vėrtetė gjatė shekullit tė XIX, gjatė tė cilit u shfaqėn idetė e tij bazė dhe qė pėr herė tė parė u kuptua ashtu siē duhej. Gjatė kėsaj periudhe teoria e njehsimit diferencial u rishkrua prej njė grupi te vogėl matematikanėsh, ndėrmjet te cilėve ishte Bolzano, Cauchy, Veierstrasi, Dedekindi dhe Cantori. Janė ata qe bene atė qe sot njihet si Analiza Matematike. Puna e tyre na jep ne mundėsitė qe te kemi njė kuptim solid pėr konceptin e limitit, vazhdueshmerise, derivatit dhe integralit.